မိုးဖြဲ ့
ေအာ္ - မႈံတႏြဲ ့ႏြဲ ့၊ လြမ္းနယ္ခ်ဲ ့လို ့ စံုတဲ ့ကႏ ၱာ၊ ေျမထရံဆင့္၊ ကမ္းခံုျမင့္က၊ စြင့္စြင့္ငယ္ျငာသည္၊ ဘုတ္၀ါေရႊခ်ဳိးက ကူေတာ့တယ္။
သဇင္ေဆာ္လြင့္၊ ပင္တံျမင့္မွာ၊ ပြင့္ပန္းရည္စုတ္၊ ခါသံသဲသဲ၊ ညံမစဲ၊ ပဲေတာင့္ျပဳတ္တို ့၊ ေရႊစလုတ္ခ်ီ၊ ခြန္းသံငယ္စီသည္၊ ျပည္သည္ေခါင္ဖိုး၊ လူလိုကပက္။ ႏႈတ္ခြန္းဆက္တယ္၊ ငွက္မယ္မ်ဳိးတို ့၊ ေဆာ္ႏႈိးငယ္ေခၚသည္၊ ၿမိဳင္ေမာ္သစ္နန္းကလဲ ဆူေတာ့တယ္။
ကသယ္ေျမမြ၊ ေၾကပြပြႏွင့္၊ ျမသလင္းျပင္၊ မိုးေႏြမခန္း၊ ယိုစိမ့္စမ္းနွင့္၊ အိုင္ကမ္းခြင္မွာ၊ ေရႊသမင္ေတာက္၊ စာမရီေငြ၊ တိုးေအာင္ေျခြ၊ ေရမိုးေသာက္လို ့၊ ေတာေမ်ာက္ကယ္ျငာ၊ ကႏ ၱာၿမိဳင္ႀကီးကလဲ ပူဖို ့ဘြယ္။
ခက္ဆစ္အေျဖ
ဘုတ္၀ါ = ဘုတ္ငွက္ငယ္တမ်ဳိး။
ပဲေတာင့္ျပဳတ္ = ငွက္တမ်ဳိး။
ကပက္ = ကဘဲ၊ ကဲ ့သို ့။
ကသယ္ = အမႈန္ ့၊ ေျမမႈန္ ့၊ လိမ္းက်ံေသာ အမႈန္ ့။
ျမသလင္းျပင္ = ျမသလင္းေက်ာက္အျပင္။
ျငာ = ဟစ္ေအာ္သည္။
ေလးခ်ဳိးသျဖန္
ပူဖို ့ညႊန္း၊ လြမ္းလိုက္ပါဘိတယ္။
ေတာင္ေစာင္းထရံေကြ ့မွာ၊ မိုးေ၀ ့လို ့လယ္။
ေရာ္လို ့သာ ေဆြးလုိက္ကဲ ့၊ မေအးႏိုင္ ပူနယ္ကို၊ ျခယ္ဖန္လဲ ့တဘုန္း။
ဆင့္ဆင့္သာကဲ ေတာ့တယ္၊ ေဖၚနဲသူ ေၾကေၾကြရန္ဖို ့၊ ကိုးတန္ဖြဲ ့ခ်ဳန္း။
ခက္ဆစ္အေျဖ
ကိုးတန္ = အရပ္ကိုးမ်က္ႏွာ။
တေပါင္းလဖြဲ ့ (၇)
ေအာ္
- ပဌမဂိေမွ၊ သည္ခ်ိန္ေႏြကို၊ ရေ၀ေဆာင္ေၾကာ့၊ ေညာင္ေမာ့ေမာ့မွာ၊ ေတာ္အေလးတူ၊ ေကသီရွစ္ထြာ၊ မာလာႏွစ္ႏွင့္၊ ၾကာျဖစ္မူတို ့၊ သစ္ကူငယ္ေဆြးေထာက္၊ ဗ်ာေရးေတာင္ေမာက္ေပလိ္မ့္၊ ကြန္းေျပာက္ကယ္ရိပ္ပ်ံ၊ ပင္ဗိမာန္မွာ၊ သံ၀ါညံစာ၊ အ႑ဇာတို ့၊ ဖန္ရာၿဗံဳ ၿမိဳင္ထံုရဂိုင္မွာ၊ စံုၿပိဳင္ဖို ့မသန္းေတာ့တယ္။
ထူပါငယ္ထူပ၊ ေက်ာက္ဂူလြမွာ၊ စူဠေက်ာက္သဲ၊ ေမ်ာက္သလြဲႏွင့္၊ ေကာက္ခဲမွန္ရာ ဗဟန္း၀ါက၊ ေသလာကန္ ့တုိက္၊ တာလဗီဇာ၊ ျမင္းသီလာလဲ သီကာ၀ိုက္လို ့၊ အၿဖိဳက္ကယ္ေက်ာက္စံု၊ ေက်ာက္ဖ႐ံုလဲ၊ ေမာက္ပံုပိုလို ့ လွ်မ္းေတာ့တယ္။
ခက္ဆစ္အေျဖ
ရေ၀ = (ေပါ) နန္း။
ေကသီ = (ပါ) ေကသာ၊ ဆံပင္။
ထြာရွစ္ = ရွစ္ထြာ၊ ေလးေတာင္။
မာလာ = (ပါ) ပန္း။
ၾကာျဖစ္ = ၾကာပြင့္၌ သေႏၶတည္၍ဖြားသူ။
ကြန္းေျပာက္ = ပန္းအေျပာက္ထုသားေသာနတ္ကြန္း။
ဗိမာန္ = (ပါ) ၀ိမာန၊ အထူးထူး တင့္တယ္ေသာ အေဆာက္အဦ။
အ႑ဇာ = (ပါ) ဥ၊ ဥမွေပါက္သူကို ရည္၍ဆိုသည္။
ၿဗံဳၿမိဳင္ = ၿဗံဳစပ္ေတာ၊ ေတာနက္။
ရဂိုင္ = ရဂံု၊ ေတာ။
ထူပ = (ပါ) ျမင့္ရာအရပ္။
လြ = (ေပါ) ျဖဴစင္သည္။
စူလေက်ာက္သဲ = လိပ္သည္းေက်ာက္၊ စူလ = (ပါ) လိပ္။
သလြဲ = ခဲမျဖဴ ( သလြဲျဖဴ၊ သလြဲမည္း၊ ႏွစ္မ်ဳိးရွိ၏။
ဗဟန္း = ဗဟန္းေက်ာက္၀ါ။
တာလဗီဇ = (ပါ) ထန္းေစ ့၊ ထန္းေစ့ဆံႏွင့္ တူေသာေက်ာက္။
ျမင္းသီလာ = မေနာသီလာေက်ာက္တမ်ဳိး။
အၿဖိဳက္ = ၀ူလ္ဖရန္သံမ်ဳိး၊ အၿဖိဳက္နက္။
ေလးခ်ဳိးခြန္းေထာက္
ဆန္းဆိုမွ်စံုစြာ။
ေက်ာက္ေဂါဒန္ သံဇာတငယ္ႏွင့္၊ ေမာရဂီ၀ါထြန္းေပတဲ ့၊ ကၽြန္းႀကီးေသလာ။
နာဂေသ နာဂမႈိင္း၊ ဥဗ်ဳိင္းႏွင့္ ေက်ာက္ဆပ္ျပာ၊ ခ်ပ္လႊာေျမွာင့္ေခ်ာင္႐ိုး။
လွ်ဳိတခြင္၊ ဖိုခင္သူ ထံုႏွိပ္လို ့၊ လံုႀကိတ္ကယ္ေဇာ္ဂ်ီတို ့၊ အားသီလို ့ထိုး။
ခက္ဆစ္အေျဖ
ေဂါဒါန္ = ေဂါဒန္ေက်ာက္မ်ဳိး။
သံဇာတ = သယံဇာတ၊ ေျမထြက္ေက်ာက္သံ၊ မိမိအလိုအေလွ်ာက္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ၀တၳဳမ်ား။
ေမာရဂီ၀ါ = (ပါ) ေက်ာက္အမည္။
ေသလာ = (ပါ) ေသလ၊ ေက်ာက္။
နာဂေသ၊ နာဂမႈိင္း = ေက်ာက္အမည္မ်ား ျဖဴေဖြးေသာ ေက်ာက္မ်ဴိး။
ဥဗ်ိဳင္း = ေက်ာက္ဆပ္ျပာ ၊ ေက်ာက္အမည္မ်ား။
ထံုႏွိပ္သည္ = လံုျပဳလုပ္သည္။
နီမ်ဳိးႏုႏြယ္၊ ေဆးဥပါယ္လဲ၊ ႐ႈဖြယ္ဆံုးေပ၊ ဂမုန္းေရႊႏွင့္၊ သံုးေထြေၾကာ့လန္း၊ တာ့ခါးပန္းမွာ၊ ေဒါ့ရန္းေခတၱာ၊ ပတတ္စာႏွင့္ နာလဲပဥၥ၊ ဘင္ေလာဟကို၊ ေဒါသစင္စြာ၊ ၾကြပ္ႏွင့္ေပါင္းေအာင္လို ့၊ တက္ေလာင္းငယ္ရွာသည္၊ ၀ိဇၨာဓိုရ္လုလု ႏႈန္းၾကတယ္။
အ၀င္ငယ္မပ်က္၊ ထင္ကြက္ကြက္ႏွင့္၊ ရမၼက္ကယ္မကြာ၊ အဂၢိရတ္ထံုး၊ တတ္မဆံုးသူတို ့၊ ပတ္ကံုးငယ္ရွာသည္၊ သိပၸါကို မႈမႈ က်ံဳးၾကတယ္။
ခက္ဆစ္အေျဖ
သံုးေထြ = ဥတုသံုးပါး။
နာ = ခဲမည္း။
ပဥၥ = (ပါ) ငါးခု၊ ငါးမ်ဳိး။
ဘင္ = ခဲမျဖဴ။
ေလာဟ = (ပါ) ေလာဟာသံ သတၳဳတမ်ဳိး၊ (ပဥၥေလာဟာဟူေသာ ေလာဟာငါးမ်ဴိးကား ေရႊ၊ ေငြ၊ ေၾကး၊ သံ၊ ခဲ တိုျဖစ္၏)
အဂၢိရတ္ = အဂၢိသွ်ၾတ၊ မီးႏွင့္စပ္ေသာအတတ္။
သိပၸ = (ပါ) အတတ္။
ေလးခ်ဳိးသျဖန္
ဘံုသံုးျပန္ ့တခြင္။
သည္ဥာဥ္ကိုရွာလွ်င္ ရွားေပလိမ့္၊ ျပဒါးဘင္နာၾကြပ္ကယ္တို ့၊ လမ္းစြပ္လို ့ထြင္။
ေဖေဇာ္ဂ်ီ ေပြလီေၾကာင္းေပထင့္၊ တေပါင္းမာသတြင္၊ ႀကံအင္ေၾကာ့အစြမ္း။
ထုတ္ပါေသာ္၊ ႐ုပ္ေလးေဖၚ မကုန္နည္းေပထင့္၊ လံုတည္းေမႊသာေမႊေတာ့၊ သည္ခ်ိန္ေႏြ သည္ရတုမွာ၊ ေဆးစုတဲ ့ျငမ္း။
ခက္ဆစ္အေျဖ
ၾကြပ္ = သတၳဳတမ်ဳိး။
ေပြလီ = ေထြေထြရာရာျပဳသည္။
မာသ = (ပါ) လ၊ (အခါ)
႐ုပ္ေလးေဖၚ = ျပဒါး၊ ဘင္၊ နာ၊ ၾကြပ္၊ ႐ုပ္ဓါတ္ေလးပါး။
ျငမ္း = မွီရာ အားထားရာ ထံုးတမ္းနည္းနာ။
တေပါင္းလဖြဲ ့ (၆)
ေအာ္ - ဘာသာေသာက္စား၊ သီေ၀မူးေမာ္၊ ေခါင္ကေဇာ္၊ ေပ်ာ္အပါးႏွင့္၊ ထြန္သြားငယ္မျမင္၊ ႏြားမႏွင္သည္၊ ကရင္စူးနဲ ့၊ ယာငန္းခ်ဲ ့လို ့၊ လြမ္းဖြဲ ့တဖံု၊ ေမွ်ာ္ေလတိုင္းမွာလ၊ တမိူင္းငယ္မႈံသည္၊ ရဂံုညိဳျမရႊန္းေတာ့တယ္။
ေငြေသာင္ခံုခင္း၊ ယမုန္တြင္းမွာ၊ ငါးၾကင္းညာဆန္၊ ေလခ်ဳိေလွာက္လို ့၊ တံု ့ေခါက္ကယ္ျပန္သည္၊ သန္က်န္ေဟမယြန္းေတာ့မယ္။
ၾကယ္ဘဂုစန္း၊ ႏွစ္ၿပိဳင္ထြန္းေဆာင္၊ ညွိထြန္းေျပာင္သည္၊ ရင္ေဘာင္တန္းႏွင့္၊ လွမ္းေဒသစာရီ၊ သူရကန္၀န္း၊ ေဒါင္းမင္းကြန္းလဲ၊ ျပင္စြန္းငယ္ခ်ီသည္၊ ရာသီေႏြလကၽြန္းေတာ့မယ္။
ခက္ဆစ္အေျဖ
သန္က်န္ = ၀ႆန္က်န္၊ မိုးရာသီ ၾကြင္းက်န္ရာ ကာလ။
ေဟမ = (ပါ) ဆီးႏွင္း၊ ေဆာင္းရာသီ ေဟမႏ ၱ။
ဘဂုစန္း = ဥတၱရဘရဂုဏၰီနကၡတ္ႏွင့္ စန္းယွဥ္ျခင္း။
သူရကန္ = (ပါ) သူရိယကႏ ၱ၊ ေနမင္း။
ျပင္စြန္း = အျပင္လမ္း၊ ဗာဟီရ၀ီထိ။
ေလးခ်ဳိးသျဖန္
လြမ္း၀ွန္ျပန္ ့ပြားစည္။
ဘံုကြန္းေညာင္ေဗြက၊ ေဖ်ာ္မေျပ၊ ေဖၚေကြေ၀းသူတို ့၊ ေဆြးရွာဘိသည္။
နယ္ရွစ္ခြင္ျပာညိဳ ့၊ ရြာမသို ့လွ်ပ္ျခည္၊ နတ္စည္ၿငိမ့္ေၾကာ္ေၾကြး။
မိုးလုလင္၊ ကိုးခြင္မွာမႈံရည္ဆိုင္းလာႏွင့္ စံတုိင္းျပည္ေတာဆီသို ့ လြမ္းၿပီကြဲ ့ေလး။
ခက္ဆစ္အေျဖ
နတ္စည္ = ပုစြန္လက္မစည္။
တေပါင္းလဖြဲ ့ (၅)
ေအာ္ တေဖာ္ေ၀းနယ္၊ ေဆြးသူမယ္ကို၊ ဗ်ာၾကြယ္ကၽြမ္း႐ံု၊ လြမ္းခြင့္ပံုေအာင္၊ ဘံုကသစ္ေန၊ ေလးမယ့္ေဆြႏွင့္၊ မေျပၿငိဳရွိန္၊ သုရာရန္ျဖစ္၊ ျပန္မူးငယ္ရစ္သည့္၊ နတ္စစ္ခ်ိန္မို ့၊ မင္တိမ္ငယ္ညိဳလဲ ့၊ ၿပိဳမကဲ ့သို ့၊ တာနယ့္ရွစ္ခြင္၊ ထက္၀န္းက်င္မွာ၊ မြမ္းျဖင္ခိုးျမဴ၊ တိမ္လွ်ပ္စစ္ကယ္တို ့၊ တပ္သစ္ငယ္ကူသည္၊ သည္းအူေၾကြဖို ့လုပ္သည့္ႏွယ္။
နက္ေက်ာငယ္ေကရွင္၊ ဘယ္မွန္ၿဖီးမွ၊ ဖီးမသင္သည္၊ တမင္ေပြလို ့ ႐ႈပ္ခ်ည့္မယ္။
ကုမုဒ္ျမင့္ကြန္းပိုင္၊ အလြမ္းေန႐ံုႏွင့္၊ ေျမ၀သုန္ေလေရထပ္ေပမို ့၊ ဆည္တံ ့ရပ္ႏုိင္။
ေတြမႈိင္၊ ေခြယို္င္၊ ေပြလႈိင္၊ ေရႊၾကာခိုင္ကို၊ ေနေထာင္ၿပိဳင္ခ၊ ထပ္ကူေလွာက္လို ့၊ ပူေတာက္ပၾကေပပ။
ခက္ဆစ္အေျဖ
ဘံုကသစ္ေန = ပင္လယ္ကသစ္ပင္ရွိရာ တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည့္ရွင္ သိၾကားမင္း။
ေလးမယ့္ေဆြ = သုဇာတာ၊ သုဓမၼာ၊ သုနႏၵာ၊ သုစိတၱာ ဟူေသာ နတ္မိဖုရားေလးပါး၏အရွင္ သိၾကားမင္း။
သုရာ = (ပါ) အသုရာနတ္။
ဂမုတ္ = (ပါ) ကုမုတ္၊ ကုမုဒၵရာၾကာ ျပာသာဒ္။
၀သုန္ = (ပါ) ၀သုႏၶရ၊ ဥစၥာကိုေဆာင္ယူတတ္ေသာ ေျမႀကီး။
ေလးခ်ဳိးသျဖန္
၀နပၸဂုေမၺ ။
ခက္ခ်င္းညွာဆုိင္ႏွင့္၊ ေဂၚငံုခိုင္၊ ထံုလႈိင္ဘဲ ပ်ံ ့ပါဘိ၊ ညွင္းညံ ့ေလေျပ။
ရြက္အုပ္ကယ္ေ၀၊ မိန္ေႏြလရက္ပိုင္း။
သံုးေဘာင့္ထြတ္စြန္၊ ျမတ္ဖ်ားသယံမြန္မွ၊ သာအလြန္စာညႊန္ေဟာခဲ ့တယ္၊ ေတာနဲ ့ေတာင္တုိင္း။
ခက္ဆစ္အေျဖ
၀နပၸဂုေမၺ = (ပါ) ေတာၿခံဳအစု၊ ေတာအုပ္။
သံုးေဘာင့္ထြတ္စြန္ = ဘံုသံုးပါး၏ အထြတ္အျမတ္ျဖစ္ေသာ ကာမဘံု၊ ႐ူပဘံု၊ အ႐ူပဘံု၊ ဘံု၊ ေဘာင္၊ ျဖစ္ရာအရပ္။
သယံ = (ပါ) သယမၻဴ၊ တရားအလံုးကို အလိုလိုသိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
တေပါင္းလဖြဲ ့ (၄)
ေအာ္ - ေရႊသဲလႈိက္ဖို ၊ ၿမိဳင္ညိဳညိဳမွာ၊ ေမာင္တကိုယ္ပန္း၊ ဘယ္ဆီရွိေနာ္၊ ေနျပည္ေတာ္ကို၊ ေရာ္လို ့သာရမ္းရတယ္၊ လက္ပမ္းေပါက္ခတ္၊ ကိတၱပတ္တို ့၊ နတ္လမၺရာ ၊ စည္တံႁမြာလဲ၊ ျမည္၀ါသံၿငိမ့္ေညာင္းေတာ့တယ္။
ၿဂိဳဟ္ဘရဂု၊ ၾကယ္မင္းျပဳလို ့၊ ေမ႐ုငယ္မ႑ိဳင္၊ ေငြယႏၱရား၊ ယုန္ရထားႏွင့္၊ အသြားငယ္ဆိုင္သည္၊ ႏွစ္ၿပိဳင္ယွဥ္လို ့ေမာင္းေတာ့တယ္။
နံကိုင္းေဇယ်ာ၊ ယမုန္လက္ရန္း၊ ၾကက္ႏွစ္ဆီနန္းဆီက၊ ယွက္သန္းငယ္ျဖာသည္၊ မလႅာညိဳဆင့္ေလာင္းလိမ့္မယ္။
တေပါင္းရက္၀ယ္၊ ႐ြက္သစ္လွယ္လို ့၊ ႐ွစ္နယ္ျပည့္မွိန္၊ သို ့သည့္ခ်ိန္ကို၊ ေရႊအိမ္ကြန္းေန၊ လြမ္းသူေမတို ့၊ ေၾကေၾကြဘနန္း၊ ဘယ္ေျဖဆည္တံ့ႏုိင္လိမ္ ့။
ခက္ဆစ္အေျဖ
ကိတၱပတ္ = ျမေက်ာက္တမ်ဳိး
လမၺရာ = အာလမၺရာစည္၊ ပုစြန္လက္မ႐ုိးကိုျပဳလုပ္သည့္စည္။
ဘရဂု = ဥတၱရဘရဂုဏၰီနကၡတ္၊ တေပါင္းလစန္းယွဥ္နကၡတ္။
ေမ႐ု = (ပါ) ျမင္းမိုရ္ေတာင္။
မိလႅာ = မိလႅာေရာင္၊ ေငြႏွင့္ ေၾကးနီေရာစပ္ေသာသတၱဳအေရာင္။
ေလခ်ဳိးသျဖန္
ပတ္ၿခံ ့ငယ္ျဖာ၊ အ၀ါမွာ အျပာခ်ိတ္ငယ္ႏွင့္၊ တိမ္လိပ္ကယ္ ေရႊေဇာ္ဂ်ီေရာင္။
စိမ္းဖက္လို ့ေပါင္။
ေမွ်ာ္ေလေလ၊ ဗ်ာေ၀လႈိင္းရန္ေကာ့၊ သင္တိုင္းၿခံဳ နတ္ေမာင္ငယ္၊ ႀကံေဆာင္ဖြဲ ့ဖန္ပ်ဳိး။
တိုင္းေဇယ်ာျပင္၊ နံကိုင္းေမြေတာ္ရွင္ႏွင့္၊ ယွက္အတင္ျပာမင္ေရာလို ့၊ ၾကက္တခြင္ပါစင္ဘဲေၾကာေလငဲ ့၊ ေစာပုညစိုး။
ခက္ဆစ္အေျဖ
ေဇာ္ဂ်ီေရာင္ = ေယာဂီေရာင္။
ေပါင္ = ေရာထပ္သည္၊ ေပါင္ေျမွာင္။
တေပါင္းလဖြဲ ့(၃)
ေအာ္ က်န္ႏွင္း၀တ္ေငြ၊ ဆြတ္ပ်ံ ့ေၾကြေအာင္၊ နတ္ေလေမာင္းႏွင္၊ ညွာေညာင္းက်င္လို ့၊ ေဂၚအင္ၾကင္းခို္င္၊ ထသင္းငယ္ႀကိဳင္သည္၊ ဂႏုိင္စံုတို ့၊ ငံုအစို ့ႏွင့္၊ သို ့သည္ခါမွီ၊ လရာသီမွာ၊ ေလွာ္သိဂၤ ီစုတ္၊ သြန္းေရႊ႐ုပ္တို ့၊ ေဆာင္မုတ္ယြန္းေျပ၊ ေညာင္ကြန္းေဗြတြင္၊ လြမ္းစိမ့္ေစသား၊ ကၽြဲေရႊဖားႏွင့္၊ ေငြငါးမန္းတိုင္၊ မီးေရယမိုက္၊ ေအာင္ဗ်ာသိုက္က၊ ၀န္း၀ိုက္ကယ္ဆိုင္သည္၊ ဗ်ာလႈိင္ေၾကြေျမ ့ ကၽြန္းေတာ့တယ္။
ေျမွာက္က်ဴးငယ္သံရွည္၊ ပုစြန္စည္လဲ၊ တီးျမည္ညိဳးညံ၊ နတ္၀ိဇယုတ္၊ သီက်ဴးမႈတ္လို ့၊ ရြာ႐ုပ္ကယ္ဖန္သည္၊ ရွစ္ဌာန္နယ္ျပည့္ရႊန္းေတာ့တယ္။
ျမသင္တုိင္းေဆာင္၊ မႈန္ရီညိဳမဲ ့၊ ၿပိဳမကဲ ့သို ့၊ ညိဳလဲ ့ငယ္ေမွာင္သည္၊ တိမ္ေတာင္ပတ္လည္၀န္းေတာ့တယ္။
ခက္ဆစ္အေျဖ
သိဂၤ ီ = (ပါ) သိဂၤ ီနိကၡ၊ ေရႊ။
ယြန္း = ေကြ ့ယြန္း၊ အခၽြန္းအေထာင့္။
ကၽြဲေရႊဖား = ကၽြဲနဖါးေတာင္၊ မႏၱေလးၿမိဳ ့အေရွ ့ေတာင္ဘက္တြင္ရွိသည္။
ေငြငါး = ငါးရံ ့မင္းေတာင္၊ မႏၱေလးၿမိဳ ့အေရွ ့ဘက္၊ ရန္ကင္းေတာင္စုတြင္ပါ၀င္သည္။
မန္း = မႏၱေလးေတာင္၊ ဤေတာင္ကိုစြဲ၍ ရတနာပုဥၨၿမိဳ ့ကို မႏၱေလးၿမိဳ ့ဟုေခၚတြင္သည္။
ယမိုက္ = (ပါ)ယမက၊ အစံုအစံု၊ ေရမီးအစံုျပေသာတန္ခိုးေတာ္။
ပုစြန္စည္ = ပုစြန္လက္မစည္။
၀ိဇယုတ္ = (ပါ) ၀ိဇယုႆ၀၊ သိၾကားမင္း၏ ခ႐ုသင္း။
ေလးခ်ဳိးသျဖန္
အလြမ္းတဲ ့ဗ်ာေႏွာင္။
ဘံုကြန္းေညာင္ေဗြက၊ ေဖ်ာ္မေျပ ေဖၚကြာေ၀းသူတို ့ေဆြးရွာေတာ့ေအာင္။
ေရႊအမၺဳႏၶာႏွင့္၊ ၀လာကနတ္ေမာင္၊ ရြာေယာင္ျပရႊင္ျမဴး။
ေဆြးတဲ ့ေမ၊ ဆြတ္သဲေၾကေၾကြေစဘို ့၊ မာန္မေျပ၊ ဖန္ေဖြရွာလို ့၊ ခ်ဳန္းသာသင့္ဘူး။
ခက္ဆစ္အေျဖ
အမၺဳႏၶာရ = (ပါ) မိုးနတ္မင္း။
၀လာက = (ပါ)၀လာဟက၊ မိုးနတ္မင္း။
တေပါင္းလဖြဲ ့ (၂)
ေအာ္ ခါခ်ိန္အစဥ္၊ မိန္အယွဥ္ကို၊ သဥ္ၾကာေညာင္ျမင့္၊ ကိုးေရာင္ပြင့္မွာ၊ တင့္သီတဂူ၊ တရထည္ေလ့၊ ငါးအင္ေၾကြတဲ ့၊ ပင္ေမြ ့သူတို ့၊ လြမ္းမူငယ္ၾကြယ္ေမာက္၊ ျပယ္မေပ်ာက္ေအာင္၊ လြယ္ေနာက္ကယ္သုိင္းတင္၊ သင္တုိင္းယွဥ္လဲ၊ သဘင္ျမဴးမိုက္၊ ေခါင္ၾကဴးႀကိဳက္မို ့၊ စူးစိုက္ကယ္စဥ္လာ၊ ေက်ာက္စြယ္ခါးပန္း၊ သူတို ့ျမန္းတဲ ့၊ ေတာင္နန္းသာမွာ၊ ဇာလာလွ်ံပြင့္လင္းေတာ့တယ္။
ပိုက္မွဴးငယ္တံငါ၊ ေတာင္တံသံေလး၊ ႐ိုက္ညွိေပးလို ့၊ ရုိေဟးငယ္ျငာသည္၊ ဘာသာဖန္တီးလို ့ခင္းေတာ့တယ္။
သံုးမည္ငယ္၀ီထိ၊ အံသုမာလီ၊ လွ်ံ၀ါခ်ီသည္၊ ဗာဟီထိလို ့၊ အာဒိဂိေမွ၊ သည္ခ်ိန္ေႏြကို၊ တိမ္ေျဖစည္ေအာင္၊ ဘယ္နည္းေဆာင္ပါ့မယ္။
ခက္ဆစ္အေျဖ
မိန္ = မိန၊ ငါးႏွစ္ေကာင္ ရာသီ႐ုပ္ရွိသည့္ တေပါင္းလ။
သဥ္ၾကာ = သဥၨာလီၾကာေညာင္။
ကိုးေရာင္ = န၀ရတ္ကိုးပါး၏အေရာင္။
သီတဂူ = (ပါ) အေအးဓါတ္ေရာက္ရာ လမင္း။
တရထည္ = ထပ္တူ၊ အညီအတူ။
ငါးအင္ = ေကာင္းျခင္းငါးျဖာ၊ အဂၤါ ၅ ပါး။
ပင္ေမြ ့သူ = ပင္ကိုယ္ဘာသာဘာ၀ ေပ်ာ္ရႊင္သူ။
သင္တုိင္း = ကိုယ္ေပၚတြင္ လံုေအာင္ ႐ံု၀တ္ရေသာ အကၤ် ီရွည္။
ဇာလာ = (ပါ) မီးေတာက္။
၀ီထိ = (ပါ) လမ္းေၾကာင္း ( သံုးမည္ကား - အတြင္း၊ အျပင္၊ အလယ္ )
အံသုမာလီ = (ပါ) ေနမင္း။
ဗာဟီ = (ပါ) အျပင္။
အာဒိ = (ပါ) အစ။
ေလးခ်ဳိးသျဖန္
ရွစ္ေဘာင္လံုး၊ ေမွာင္တံုးမင္ၫြန္ ့ေသာ္။
သဇင္ေႏွာင္း၊ ဖေယာင္းက်န္တဂုဏ္လြတ္လို ့၊ ဖက္ဆြယ္ကယ္ရာသီသိငယ္က၊ ဘုန္းခ်ိခဲ ့ေသာ္။
၀တ္ရည္ယူေျခြသပါတဲ ့၊ ေမစကေသြးေလွ်ာ္၊ မည္ေဖာ္၀ံ့ရက္ပါဘူး။
စ်ာန္ပါေဒ၊ သခၤါေရဆင္လႈိင္းတဲ ့၊ ကသိုဏ္းသူေတာ္မွန္တို ့၊ ပရိကံမတည္ပႏုိင္ဘူး၊ သည္လသည္ခါႀကံဳက၊ သာပံုကို ငါးမာရ္လႊင့္ေသာ္မွ၊ ေဟာရင့္ျမြတ္က်ဴး။
ခက္ဆစ္အေျဖ
ရွစ္ေဘာင္ = အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာ။
ဖေယာင္း = သစ္ပင္ကပ္ ဖေယာင္းပန္း၊ ၾကက္တူေရြးပန္း။
ဖက္ဆြတ္ = တေပါင္းလတြင္ ပြင့္သည့္ ရာသီပန္း။
ရာသီ သိ = ရာသီကို သိတတ္ေသာပန္း။
ေမစက = (ပါ) မည္းနက္ေသာ။
ပါေဒ = (ပါ) သခၤါရ၊ ျပဳျပင္စီရင္ေၾကာင္း သေဘာတရား။
ကသိုဏ္း = (ပါ) ကသိဏ၊ အလံုးစံုကမၼဌာန္း႐ႈရာ အပိုင္းအျခားအဆံုး။
ပရိကံ = (ပါ) ပရိကမၼ၊ ကမၼဌာန္း ကသိုဏ္း႐ႈရာတြင္အေျခခံမွစ၍ ျပဳလုပ္ေသာ ႏွလံုးသြင္းမႈ၊ စီးျဖန္းမႈ။
ငါးမာရ္လႊင့္ = မာရ္ငါးပါးကို ၿဖိဳဖ်က္ေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
